عارفان علـم عاشق می‌شوند/بهترین مردم معلـم می‌شوند
عشق با دانش متمم می‌شود/هر که عاشق شد معلم می‌شود

معلمی را اگر به عنوان شغل به آن می‌نگری رهایش ساز و اگر عشق توست، بر تو مبارک باد.
«معلم شهید رجایی»

 سلام بر تو ای گوهر گرانقدر و ای دُر گرانبهای قله‌های ایثار و استقامت، تو را سپاس. ای والا مقام، ای فراتر از کلام، تورا سپاس.

ای فاتحان اوج که با نثار علم خود به دیگران امید و نیرویی تازه می‌بخشید. خوشبختی مزین راهتان و سلطنت جاودانه سرزمین دانش اندوزی و خردمندی مبارکتان باد.

چه می‌توان نوشت که کلمات همیشه کم می‌آورد آنچه را در کلام نمی‌گنجد از دل می‌نویسیم.

با همه بلندی مقامتان و همه کوتاهی مرتبه مان در برابر شما، قدردان زحمات همیشگی تان هستیم.

و دعا می‌کنیم آنچه را که ما از جبرانش عاجزیم و در ظرف زمان و مکان نمی‌گنجد، قادر مطلق در هر دو جهان برایتان جبران فرماید.

روز معلم را به شما و همکاران عزیز و زحمتکش مراکز آموزشی که با تلاش و کوشش بی‌وقفه خود صبر و بردباری در ایفای نقش معلمی خود همت گماشته‌اند تبریک و تهنیت عرض می‌نمایم و از درگاه خداوند متعال (اولین معلم بشریت) توفیق روزافزون برای شما عزیزان مسئلت می‌نمایم.

آیا میتوانید آخرین باری را که با یک شخص منفی یا بدقلق برخورد کردید به یاد بیاورید؟ یا آخرین باری را که شخصی به منظور آزارتان به شما حرفی زد؟ چگونه با آن کنار آمدید؟ نتیجه چه شد؟ در آینده با این شرایط چگونه روبرو خواهید شد که قضیه به خوبی و خوشی به پایان برسد؟

هر گونه که زندگی کنیم گاهی اوقات با افراد منفی روبرو میشویم که با نظرات ما مخالف هستند، کسانی که به ما بی توجهی می کنند و یا مارا دوست ندارند. میلیاردها انسان روی این کره خاکی زندگی میکنند پس برخورد و تضاد یک حقیقت زندگی است. این حقیقت دلیل تضادها نیست اما احساسات ما را بر می انگیزد و احساسات ما همان چیزی است که باعث میشود به غریزه اولیه بقا بازگردیم و عکس العمل نشان دهیم و برای دفاع از خودمان به مقابله برخیزیم.

ادامه مطلب...

در روز اول سال تحصیلى، خانم «تامپسون» معلّم کلاس پنجم دبستان، وارد کلاس شد و پس از صحبت‌هاى اولیه، به دانش‌آموزان گفت که همه‌ی آنان را به یک اندازه دوست دارد و فرقى بین‌شان قائل نیست. البته چنین چیزى امکان نداشت. به‌خصوص در مورد پسر کوچکى به نام «تدى استودارد» که خانم «تامپسون» چندان دل‌ِ خوشى از او نداشت. «تدى» سال قبل نیز دانش‌آموز همین کلاس بود. او همیشه لباس‌هاى کثیف به تن داشت، با بچه‌هاى دیگر نمی‌جوشید و به درسش هم نمی‌رسید و درواقع ‌دانش‌آموز نامرتبى بود.

ادامه مطلب...

سلامت نیوز : روانپزشکان برای بیماران به ندرت داروهای خواب آور را تجویز می‌کنند زیرا معتقدند مصرف خودسرانه داروهای خواب آور بر سیستم اعصاب و رفتار افراد تاثیر منفی داشته و باعث اختلال در فعالیت های روزانه می شود.خواب و استراحت نیاز انسان است و در صورتی که این نیاز به درستی و به موقع تامین شود، سلامت جسمانی و روانی انسان را به ارمغان می آورد و بر عکس در صورت تامین نشدن این نیاز، فرد به بیماری های جسمانی و روانی مبتلا می شود.

شاید برای همه افراد در طول زندگی شان اتفاق افتاده باشد که کسل، درمانده و خسته باشند در صورتی که فعالیت سختی نیز در روز نداشته اند. پزشکان می گویند شاید یکی از مهم ترین دلایل این مساله نداشتن خواب کافی و یا خوابی سرشار از استرس بوده باشد.

خواب درست و اصولی می‏تواند آنچنان انسان را تقویت روحی و جسمی کند که منجر به بهترین تصمیمات و ایده‏ها شود یا بی خوابی آنچنان انرژی جسمی و روحی را کاهش دهد که ساعت ها خوابیدن نتواند انرژی از دست رفته را جبران کند.روانشناسان معتقدند که در شبانه روز باید بین هفت تا هشت ساعت خواب مفید داشت تا نیاز بدن به خواب کاملا بر طرف شده و انرژی بدن بازیابی شود.آنان معتقدند یک ساعت کمتر یا بیشتر خوابیدن هیچ آسیبی به انسان نمی‏رساند اما رعایت نکردن اندازه استاندارد خواب باعث می‏شود انسان احساس سنگینی و کسلی و سستی کند، همچنین خواب در موقع و وقت خود نتیجه بخش است.

کم خوابی باعث ایجاد ناتوانی نسبی در حل مسائل و رویدادهای نسبتا پیچیده شده و نیز توانایی سیستم ایمنی بدن را تا حد زیادی کاهش می‏دهد، همچنین باعث اختلال در روابط اجتماعی شده و توانایی تعامل مثبت را ضعیف می‏ کند.بسیاری از افراد در صورتی که دچار کم خوابی یا بیخوابی می شوند اقدام به خوددرمانی کرده و داروهای آرامش بخش را به مدت طولانی استفاده می کنند در حالی که این اقدام نه تنها این مشکل را حل نمی کند بلکه بیماری به قوت خود باقی مانده و به تدریج به عوارض استفاده از این داروها دچار می شود.

"شمس الدین کهانی" روانشناس بالینی در گفت و گو با ایرنا می گوید: خواب آلودگی، خواب عمیق و حتی مرگ از عوارض داروهای خواب آور است که در اثر تضعیف مراکز تنظیم حیاتی در مغز در نتیجه مصرف بیش از حد ایجاد می شود.وی می افزاید: افراد نباید خودسرانه داروهای خواب آور را مصرف کنند چرا که این داروها باید با تجویز پزشک مصرف شود.این روانشناس تصریح می کند این دارو از سوی روانشناسان برای غلبه بر اختلالات مربوط به خواب و یا درمان برخی از بیمارهای روانی تجویز می شود.

کهانی می گوید: داروهای خواب آور، داروهایی هستند که با سرکوب سیستم اعصاب مرکزی (CNS) باعث ایجاد آرامش، تمدد اعصاب، کاهش اضطراب و استرس، خواب آلودگی، سرخوشی، کندی تنفس، کاهش حس تعادل، شل شدن عضلات و واکنش های کند و مردد می شود.وی با بیان اینکه مصرف دوز بالای این دسته از داروها می تواند به از دست رفتن هوشیاری و حتی مرگ بیانجامد، می گوید: مصرف بیش از حد این داروها در فرد وابستگی روانی و جسمانی نیز ایجاد می کند.این روانشناس بالینی گفت: عموما داروهای خواب آور برای کاهش استرس و اضطراب، درمان بی خوابی، تسکین و کاهش گرفتگی و تنش عضلات، کاهش علایم محرومیت از الکل و مواد مخدر، درمان حملات وحشت زدگی، افزایش اثر بی حس کننده های موضعی و بیهوشی عمومی، درمان پسیکوز (روان پریشی) و فراموشی پیش گستر قبل از اعمال جراحی تجویز می شود.

کهانی توصیه می کند افرادی که داروهای خواب آور استفاده می کنند باید در مصرف این داروها زیاده روی نکنند زیرا مصرف بیش از حد آن سبب اختلال در خواب و بیداری آنان می شود.کهانی می افزاید: از شایع ترین داروهایی که برای بی خوابی توسط پزشکان تجویز می شود، استفاده از "بنزودیازپین" است که از این بین شایع ترین آن ها لورازپام، کلونازپام، اگزاپام، کلردیازپوکساید، دیازپام و فلورازپام است.وی ادامه می دهد: استفاده از این داروها پس از یک تا دو هفته ممکن است اثر معکوس بر خواب فرد داشته باشد.این روانشناس بالینی اضافه می کند: "زولپیدم" دارویی است که برای بی خوابی استفاده می شود و جز گروه داروهای "بنزودیازپام" نیست و عوارض آن را ندارد.

"امیرحسین میرکریمی" مدیر نظارت بر امور دارو و مواد اعتیاد آور دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران می گوید: تحویل داروهای خواب آور در داروخانه ها ممنوع است.وی اضافه می کند: تحویل داروهای موسوم به او تی سی( مسکن و داروهایی که با توجه به وضعیت بیمار تجویز می شود) بدون نسخه پزشک در داروخانه ها منعی ندارد.میرکریمی اضافه می کند: وزارت بهداشت تاکنون 300 قلم از داروهای یادشده را تایید و به داروخانه ها اعلام کرده و بیماران می توانند با مراجعه به این مکان ها آن را دریافت کنند.وی با بیان اینکه داروهای آنتی بیوتیک، اعتیادآور و خواب آور در داروخانه بدون نسخه پزشک تجویز نمی شود، می گوید: داروخانه های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در طول سال، چهار بار مورد نظارت و ارزیابی قرار گرفته و ارزشیابی می شوند.

میرکریمی اضافه می کند: داروخانه های متخلف براساس کمیسیون ماده 11تعزیرات حکومتی مورد پیگرد قانونی قرار می گیرند.مدیر نظارت بر امور دارو و مواد اعتیاد آور دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می گوید: داروخانه مجاز است به بیمارانی که داروی خاصی را مصرف می کند اما در روز تعطیل و یا روزهای خاص دسترسی به پزشک نداشته باشند به مدت سه روز دارو را به بیمار تحویل دهند.میرکریمی ادامه می دهد: مردم در صورت مشاهده تخلف از سوی داروخانه ها موارد را به واحد فنی و نظارت داروخانه ها با شماره تلفن های 88874509 و 842486106 داخلی 6106 و 6105 اطلاع دهند.

چرا در موقعیت امتحان یا آزمون یا شرایط خاص ، که برای شمابسیارمهم وحیاتی است دچار اضطراب می شوید؟

 تعداد زیادی از همکاران با آنکه مطالعه خوب و کافی دارند ، لیکن در هنگام آزمون بدلیل اضطراب نتیجه دلخواه را بدست نمی آورند.
چرا در موقعیت امتحان یا آزمون یا شرایط خاص ، که برای شمابسیارمهم وحیاتی است دچار اضطراب می شوید؟
آیا راه کنترل یا غلبه براضطراب را می شناسید؟

عصر ما را عصر اضطراب نام داده اند. زیرا در تمام شئون زندگی آثار اضطراب را می توان دید . با توجه به این که تعاریف ، تقسیم بندی و راه های کنترل و درمان متعدد وجود دارد ، به برخی ازآن ها درزیر اشاره می کنیم :

ادامه مطلب...

خشم، احساسی است که همه ما از کوچک و بزرگ آن را تجربه می کنیم. خشم تقریبا بخشی از زندگی ما به شمار می رود اما بهتر این است که به بچه ها روش کنار آمدن با آن را بیاموزیم. زیرا اگر کسی نتواند خشمش را کنترل کند در زندگی دچار مشکلات زیادی می شود.

برای اینکه بتوانیم کنترل خشم را به کودکان بیاموزیم باید بدانیم چه چیزهایی باعث خشم آن ها می شود. مواردی که خشم بچه ها را برمی انگیزد:

? پرخاش به آنان و آزارهای کلامی

? بی اعتنایی و یا برعکس حمله فیزیکی

? اصرار و پافشاری برای انجام دادن و یا ندادن کاری


کنترل خشم یک مهارت در زندگی است و به کودکان باید چگونگی این کنترل را آموخت، بنابراین به آنان یاد بدهیم چه به لحاظ فکری و چه از جنبه بدنی خشم را از خودشان دور کنند.

برای شروع بهتر است مهارت های حل مساله را به آنان آموزش دهیم. به طور مثال به بچه ها بیاموزیم که هنگام خشم چه کارهایی را می توانند انجام بدهند و مجاز به چه کارهایی نیستند.

شکستن وسایل، فریاد زدن بر سر دیگری، آسیب رساندن به خودشان و پرت کردن اشیا به در و دیوار از شمار کارهایی است که نباید انجام دهند و برعکس دور شدن از موقعیت، کمک خواستن، حرف زدن درباره موضوع ناراحت کننده، کشیدن یک نقاشی و … از موارد پیشنهادی به کودک در حین خشمگین شدن است. می توانیم بچه ها را تشویق کنیم تا احساس خشمشان یا احساسات درونی خود را روی کاغذ بنویسند.

برای شروع بهتر است مهارت های حل مساله را به آنان آموزش دهیم. به طور مثال به بچه ها بیاموزیم که هنگام خشم چه کارهایی را می توانند انجام بدهند و مجاز به چه کارهایی نیستند.

بهتر است هنگام خشم کودک رفتار شما این گونه باشد:

? سعی نکنید در وی این باور را ایجاد کنید که خشمش بی مورد است و مساله مهمی وجود ندارد در عوض با او همدردی کنید و به او بگویید که شرایطش را درک می کنید و می فهمید که او عصبانی است.

? خشم او را کوچک، حقیر و مسخره جلوه ندهید و در لحظه عصبانیت کودک نخندید. گفتن جمله هایی مانند: مرد به این بزرگی خجالت داره، باز هم که آبغوره می گیری، وقتی عصبانی هستی چقدر زشت می شوی و … فقط او را عصبانی تر می کند.

? به هنگام خشم کودک رفتار خودتان را مثال نزنید بلکه درباره احساسات او حرف بزنید.

? سخنرانی و موعظه و پند و اندرز در این گونه موارد کارساز نیست.

? او را با کودکان دیگر مانند خواهر و برادر و همکلاسی هایش مقایسه نکنید.

? بکوشید علت خشم و عصبانیت او را بفهمید و از او بخواهید درباره آن صحبت کند.

هنگامی که کودکان درباره احساساتشان و عواملی که آن را به وجود آورده صحبت می کنند، گوش دادن بدون قضاوت، بدون امر و نهی و پند و اندرز به آنها کمک می کند تا به تفاوت میان خشم و آرامش پی ببرند.

منبع :برگرفته از  سایت http://www.tebyan.net

بی توجهی به ظواهر مادی و ارزش های کاذب در ازدواج

ازدواج امر مقدسی است، توجه به ارزش های ظاهری در مقدمات ازدواج نظیر مهریه، جهیزیه، برگزاری مراسم و تشریفات ازدواج و ... زمینه را برای بروز کدورت ها و مشکلات خانوادگی به وجود می آورد.

گاهی به واسطه ی سنگینی مراسم ازدواج، ارزش های حقیقی از بین می روند و در آغازین ساعات زندگی مشترک، مشکلات و اختلافات فراوانی به وجود می آید.

فاطمه(س) زمانی به ازدواج با امام علی(ع) پاسخ مثبت داد که علی(ع) هیچ سرمایه ای نداشت و تنها دارایی او برای ازدواج، یک زره بود که آن هم صرف تهیه ی وسایل ضروری زندگی مشترکشان شد که عبارت بود از: حصیر، لیوان، گلیم، کوزه، آسیاب دستی، مشک، پوست گوسند، پرده و... ([14]).

بنابراین رسم جهیزیه و این که زن موظف باشد هنگام رفتن به خانه ی شوهر، تمام وسایل زندگی را با خود ببرد هیچ ریشه ی اسلامی و شرعی ندارد، بلکه تنها یک سنت است.

جهیزیه ی فاطمه(س) بسیار ساده و اندک بود. هنگامی که جهیزیه ی فاطمه(س) را نزد پیامبر آوردند، پیامبر گریست و دست به دعا برداشت و فرمود: خدایا مبارک کن این جهیزیه را که اغلب آن از گل است.([15])

مراسم ازدواج فاطمه(س) همراه دعا و اطعام فقرا و صدقه و نیز تهلیل و تکبیر به جای غنا و ساز و آواز بود. علی(ع) می فرماید: رسول خدا(ص) وقتی دخترش را به ازدواج من درآورد، نزد من آمد و فرمود: با نام خدا برخیز و این ذکر را بخوان: علی برکة الله، ماشاءالله ولاقوة إلا بالله، توکلتُ علی الله... سپس مرا در کنار فاطمه نشاند و فرمود: : خداوندا اینان محبوب ترین مردم در نزد من می باشند آنان را دوست بدار و خیر و برکت به فرزندان آن ها عطا کن و آنان را از هر آسیبی حفظ کن. من آن ها و فرزندانشان را از شرّ شیطان فریب کار به تو می سپارم.([16])

مستحب است در مراسم عروسی غذایی تهیه شود و جمعی را اطعام کنند. ولیمه ی ازدواج فاطمه(س) نیز بسیار مبارک بود، زیرا فقیران مدینه آن شب میهمان این جشن و سرور بودند. مراسم عروسی هم خالی از سرور و شادمانی نبود، پیامبر(ص) هنگام بردن عروس به خانه ی داماد، به دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار فرمان داد که همراه فاطمه(س) بروند، شادمانی کنند و تکبیر و تحمید بگویند، اما چیزی نگویند که خداوند راضی نباشد. طبق روایات، اشعاری که خوانده می شد در عین شادمانی، پر محتوا و همراه با تکبیر و ستایش الهی بود.

با توجه به سنت رسول اکرم(ص) و دختر بزرگوارش، اصل شادی در مراسم ازدواج، امری قابل قبول است. اما همیشه به معنای وجود گناه و غنا و آوازخوانی با لهو و لعب نیست. اسلام دین اعتدال است، هرگز شادی و خنده را منع نمی کند و همان طور که ذکر کردیم جشن و شادمانی در مراسمی مانند ازدواج، از سنت های ائمه ی معصومین: به شمار می رود. اما اگر این مراسم، همراه با غنا و لهو و لعب باشد، به قداست و معنویت خانواده ی نوپا آسیب می رساند و آن ها را به ارزش های باطل و دروغین سوق می دهد. فاطمه(س) در شب ازدواج، در آغازین لحظات زندگی مشترک در پاسخ امیرالمؤمنین(ع) که پرسیدند: به چه می اندیشی؟ فرمودند: هم اکنون در مورد حال و سرنوشت خویش می اندیشم. به یاد پایان زندگی این سرا، غروب لذت های آن و فرود به قبر افتاده ام، می اندیشم که امروز از خانه پدر به خانه شما آمده ام و روزی دیگر از خانه شما به سوی آرامگاهم خواهم رفت، پس از این رو بپاخیز تا در بارگاه خدا به نماز بایستیم و این شب آغاز زندگی مشترک را عبادت کنیم.([17])

این سخن فاطمه(س) علاوه بر آن که نشان دهنده ی حالات معنوی و تکیه و توجه بر خدا در شب ازدواج است، از یقین و اعتماد حضرت، از دوام و استحکام نهاد خانوادگی شان حکایت می کند، این که فاطمه(س) فرمودند: من امروز از خانه ی پدر به خانه ی شما منتقل شدم و روزی هم از این خانه به جایگاه ابدی، قبر، پا می گذارم، بیان این است که از علی(ع) جز با مرگ جدا نمی شود و چیزی جز مرگ هم نمی تواند انس و همراهی شان را از بین ببرد اگر زوجین زندگی مشترک را با ثبات قدم و اطمینان شروع کنند و مطمئن باشند پیوند آن ها دائمی و همیشگی است، باعث استحکام نهاد خانواده و حُسن روابط طرفین خواهد شد. ادامه مطلب...

از مهم ترین شیوه های تعلیم و تربیت، روش الگوگیری است. اسلام هم برای تربیت و تعالی انسان ها، بر این اصل مهم تأکید نمود؛ زیرا شخصیت الگو، به عنوان یک نقطه ی کانونی در محور رشد و هدایت های اخلاقی تربیتی قرار می گیرد و در شکل گیری رفتار تربیت شونده، آثار زیادی بر جای می گذارد. به همیت دلیل قرآن کریم الگوهای صحیحی را تعیین نموده و بر پیروی از ایشان سفارش کرده است. از سوی دیگر نیاز به الگو، از نیازهای طبیعی بشر است و انسان را وا می دارد تا با در نظر داشتن الگوی مورد نظر، تلاشی هدف دار و آگاهانه برای رسیدن به ویژگی های رفتاری و اخلاقی الگو در پیش گیرد.

قرآن کریم، رسول گرامی اسلام(ص) را الگوی شایسته و اسوه ی حسنه ی مؤمنان معرفی کرده است، در این الگوگیری فرقی میان زن و مرد نیست، اما به دلیل خُلق و خوی و مسئولیت های خاص زنانه، لازم است زنان از جنس خود هم، الگویی داشته باشند تا از نظر پذیرش الگو و روشن شدن مصادیق اسوه پذیری، به راه و رسم و سیره ی اخلاقی و خانوادگی او اقتدا کنند. پیامبر(ص) خود در سخنانش، فاطمه(س) را از وجود خود می داند و بارها در جمع مؤمنین می فرماید: فاطمه(س) پاره ی تن من است. وجود فاطمه(س) از وجود رسول خدا(ص) جدا نیست و سیره ی او جلوه ی دیگری از سیره ی پیامبر است، پس فاطمه(س)، ادامه ی راه و سیره ی رسول خدا(ص) در همه ی زمینه هاست از جمله بندگی خدا، تقوا و عبادت، حجاب و عفاف و...، اما آنچه در زندگی کوتاه حضرت، برای اسوه پذیری خاص زنان از ایشان بیشتر مبتلور شده است سیره ی حضرت، در عرصه ی خانواده و همسرداری و تربیت فرزندان است. امام باقر(ع) در عظمت و جلالت مادر بزرگوارش فاطمه(س) می فرمایند:

لَقد کانت مفروضَة الطاعةِ علی جمیع مَن خلق الله من الجنّ والإنسِ والطیرِ والوحشِ و الانبیاء والملائکة([1])؛ اطاعت فاطمه(س) بر تمام بندگان الهی از جن و انس، پرندگان و حیوانات، پیامبران و ملائکه واجب است.

امام زمان هم وجود مقدس حضرت فاطمه(س) را، اسوه ی نیکوی خویش دانسته و فرموده اند: و فی ابنةِ رسول الله لیَ اسوةٌ حسنةٌ([2])؛ همانا دختر رسول خدا(ص) برای من الگویی شایسته است. ادامه مطلب...

اغلب مردم معنای واقعی کلمه ی "اعتماد به نفس"را به خوبی درک نمی کنند ... به همین دلیل ان نوع از اعتماد به نفس و خود باوری را که مطلوب و مورد نظرشان است در زند گی تجربه نمی کنند چون فکر می کنند اعتماد به نفس یعنی این که ایمان و اعتماد به موفقیتها یی که در کارها به دست می اورند. در صورتی که اعتماد به نفس واقعی و حقیقی ان است که قبل از این که در کاری موفق شویم نوعی اعتماد به توانایی خود برای انجام ان کار داشته باشیم .

"عزت نفس" یک منبع انرژی است . یک چتر وسیعی است که" اعتماد به نفس " زیر سایه آن است . اعتماد به نفس یعنی دیدن خود به عنوان فردی توانا با کفایت دوست داشتنی و منحصر به فرد .

کفایت یعنی توانایی که درحد کافی و تسلط بر امور باشد .
منحصر به فرد یعنی با توجه و در نظر گرفتن تفاوتها ی فردی .
به تعبیر دیگر اعتماد به نفس یعنی ان احساس و شناختی که از توانایی ها و محدودیت های بیرونی و درونی خود دارید .

ادامه مطلب...

هوش همواره موضوعی جالب و جذاب برای پژوهشگران بوده و هست. این که چرا برخی افراد باهوش‌ترند و این هوش چگونه شکل می‌گیرد و از کجا می‌آید.

بر این اساس طی چند دهه انسان‌شناسان و محققان علوم پزشکی عوامل زاینده و فزاینده هوش آدمی را تحقیق و بررسی کرده‌اند. بنا به یافته‌ها بخشی از فرآیند شکل‌گیری هوش، ذاتی است و ریشه‌های ژنتیک دارد.

اما بخشی دیگر اکتسابی بوده و بر ‌اثر فرآیند رشد بویژه در سال‌های کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد.

 فرآیند رشد ذهنی که با رشد جسمی همراه است، خود از عوامل متعدد دیگری نظیر تغذیه، پرورش ذهنی، آموزش، تعلم و تربیت، محیط اجتماعی، اقلیم، محل سکونت و ... تاثیر می‌گیرد.

 امروزه دانشمندان می‌دانند حتی آب و هوا می‌تواند بر میزان هوش ساکنان یک منطقه جغرافیایی تاثیر بگذارد. حتما شنیده‌اید که سرب موجود در هوای آلوده هوش بچه‌ها را کم می‌کند یا می‌تواند بر سلامت سیستم عصبی مادر و جنین اثر نامطلوب بگذارد.

ادامه مطلب...