انسان موجودی اجتماعی است و باید با اطرافیان خود رابطه داشته باشد تا ازطریق تعاملات و روابط اجتماعی، نیازهای مادی و عاطفی خود را برطرف کند. روابط موجود در محیط کار نیز از این قاعده مستثنی نیست و فردی که با همکاران خود روابطی قوی و گسترده برقرار کرده، بهتر می‌تواند درجهت رشد و پیشرفت حرکت کند و وظایف خود را به‌شکلی مطلوب انجام دهد.

روابط کاری

انسان ذاتا یک مخلوق اجتماعی است. ما انسان‌ها همان‌گونه که دوست داریم غذا بخوریم و آب بنوشیم، به‌صورت ذاتی مشتاق هستیم با دیگر انسان‌ها روابط دوستانه و تعاملات مثبتی داشته باشیم.

وقتی که شما با دیگر همکاران حاضر در محیط کار روابط خوب و خوشایندی دارید، حتی خودتان هم از کار و حضور در محیط کار لذت بیشتری می‌برید. همکارانتان بیشتر شما را همراهی می‌کنند و در نهایت در کارتان مؤثرتر خواهید بود.

ایجاد روابط خوب شغلی و محافظت از آن‌ها فقط به تعلق خاطر، رضایت شغلی و لذت بیشتر شما از کار منجر نمی‌شود، بلکه این روابط خوب می‌توانند زمینه‌های دریافت پروژه‌های کلیدی و مهم، پیشرفت‌های شغلی و رشد هر چه بیشتر شما را فراهم کنند.

فاکتور های لازم برای داشتن روابط کاری خوب

- اعتماد: این ویژگی پایه و اساس هر رابطه خوب است. وقتی به گروه و همکاران خود اعتماد می‌کنید، شما یک اتحاد کاری قدرتمند شکل می‌دهید که بهتر کار کنید و برای گروه مؤثرتر باشید. اگر شما به همکاران خود اعتماد داشته باشید، می‌توانید وظایف خود را مؤثرتر و صادقانه‌تر انجام دهید و نیازی نیست انرژی خود را صرف نگاه کردن و مراقبت از دیگر کارمندان کنید که از زیر وظایف خود شانه خالی نکنند.

- احترام متقابل: وقتی شما به افرادی که در محیط کار شما هستند احترام می‌گذارید، در واقع برای حضور آن‌ها، کارهای حاصل از حضورشان و همچنین ایده‌هایشان ارزش قائل می‌شوید و آن‌ها نیز متقابلا برای شما و ایده‌هایتان ارزش قائل می‌شوند. در این حالت وقتی که با هم همکاری می‌کنید، به‌خوبی می‌توانید از راهکارهای مبتنی بر خرد جمعی، تفکر و خلاقیت گروهی برای توسعه کار خود بهره ببرید.

- تمرکز حواس: توجه و حضور ذهن بیشتر در محیط کار به معنای این است که شما مسئولیت گفتار و کردار خود را می‌پذیرید. افرادی که تمرکز حواس بیشتری دارند، بیشتر حواسشان جمع است که حرف ناپسندی نزنند یا کار ناخوشایندی انجام ندهند که سبب ایجاد روابط منفی و کدورت در محیط کار شود. بنابراین تمرکز حواس بیشتر در محیط کار، سبب ایجاد روابط شغلی بهتری خواهد شد.

- استقبال از تنوع دیدگاه‌ها: افرادی که روابط کاری خوبی با دیگران دارند، نه‌تنها افراد با دیدگاه‌های متفاوت با خود را می‌پذیرند بلکه از آن‌ها استقبال هم می‌کنند. به‌طور مثال وقتی که دوستان و همکاران شما ایده‌ها و دیدگاه‌های متفاوتی ارائه می‌دهند، شما برایشان وقت می‌گذارید و به صحبت‌های آن‌ها گوش می‌دهید و نقطه نظرات آن‌ها را نیز در تصمیم‌گیری خود مدنظر قرار می‌دهید.

- مهارت‌های اجتماعی خودتان را ارتقاء دهید: روابط خوب به دلیل توسط مهارت‌های برقراری روابط اجتماعی آغاز می‌شوند. برای اینکه بتوانید روابط خوشایندی با دیگران داشته باشید، نیاز است مهارت‌های اجتماعی خود را نظیر همکاری‌های گروهی، ارتباطات حرفه‌ای و تمرکز بر مشکلات و چالش‌ها و ارائه راهکارهای منطقی و منصفانه جهت برطرف کردن تنش‌ها تقویت کنید. اگر این‌گونه مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنید، به‌راحتی می‌توانید با همه افرادی که تمایل دارید روابط بسیار خوبی داشته باشید.

- بدهید و دریافت کنید: ارتباطات کاری نمی‌توانند و نباید مسیری یک‌طرفه باشند. اگر می‌خواهید سایر مردم با شما همکاری کنند، شما هم باید به آن‌ها خدمت کنید. یکی از مفیدترین کارهایی که در دستور کار شما قرار دارد، این است که با افرادی که در زمینه‌ی کاری شما متخصص هستند، وارد رابطه شوید.

به‌طور متقابل، هرگاه فردی شما را در جریان فعالیت تجاری خود قرار داد، باید فکر کنید که چطور می‌توانید به او کمک کنید. سعی کنید همیشه با افرادی که در شبکه‌ی شما قرار دارند، ارتباط داشته باشید. از زندگی و کارشان باخبر باشید و هر کمکی که می‌توانید، از آن‌ها دریغ نکنید. این رویه، روابط شما را تقویت می‌کند و منافع دوجانبه‌ای خواهد داشت.

- برنامه روابط با همکارانتان وقت بگذارید: بخشی از زمان کاری روزانه خودتان را به روابطتان با دیگران اختصاص دهید. حتی اگر شما فقط 20 دقیقه وقت آزاد در روز داشته باشید، شاید بتوانید آن را به چهار بخش 5 دقیقه‌ای تقسیم کنید و به‌طور مثال وقت استراحت یا وقت صرف نهار یا میان وعده به دفتر کاری یکی از همکاران بروید و احوال‌پرسی کنید

یا اینکه ناهار را با یکدیگر صرف کنید. همچنین می‌توانید به پست‌های دوستان و همکارانتان در شبکه‌های اجتماعی پاسخ دهید (این نشان‌دهنده احترام متقابل شما به دوستانی هست که برای شما وقت گذاشته‌اند) یا یکی از همکارانتان را به صرف یک فنجان قهوه در زمان محدود مثلا 10 دقیقه‌ای به دفتر کاری خودتان دعوت کنید.

- از دیگران قدردانی کنید: به‌صورت واضح قدردانی خودتان را از افرادی که به شما کمک می‌کنند، نشان دهید. هر شخصی، از رئیس شما تا آبدارچی و مسئول نظافت محل کار، دوست دارد احساس کند از کارهای او قدردانی می‌شود. بنابراین وقتی افرادی در محل کار به شما کمک می‌کنند یا کاری را به‌خوبی انجام می‌دهند، واقعا از آن‌ها قدردانی کنید. این کار سطح ارتباطات شغلی شما را به‌طور مؤثری ارتقاء می‌دهد.

- مثبت‌اندیش باشید: روی مثبت‌اندیش بودن و خوش‌فکر بودن خود کار کنید. خوب است بدانید خوش‌بینی و خوش‌فکری، جذاب و مسری است و روابط شما با دیگر همکاران را تقویت می‌کند. هیچ‌کس دوست ندارد دور و بر فردی باشد که همیشه منفی‌باف و دارای انرژی منفی و مأیوس‌کننده است.

- شنونده خوبی باشید: وقتی زمانی را با فردی سپری می‌کنید، با تمام وجود آنجا حضور داشته باشید، حتی اگر صرفا تعاملی 90 ثانیه‌ای با او دارید. درصورت امکان، وقتی با دیگران صحبت می‌کنید، تلفن یا رایانه‌ی خود را کنار بگذارید. به حرف‌های او گوش دهید و ازنظر احساسی هوشمند باشید و احساس او را درک کنید. با طرف مقابل خود ارتباط چشمی داشته باشید و به‌صورت کلامی یا غیرکلامی به او نشان بدهید که از صحبت با او خوشحال هستید.

اگر در وسط انجام کاری هستید و یکی از همکاران‌تان به سر میز کار شما می‌آید، رفتار ناشایستی نداشته باشید و با او صحبت کنید و درعین‌حال ناراحتی خود را از اینکه کار شما را متوقف کرده است، نشان دهید. از او بپرسید که آیا می‌توانید به‌محض تمام‌شدن کارتان باهم صحبت کنید و درصورت موافقت او نیز، حتما پس از تمام‌شدن کارتان به سراغ او بروید و با او صحبت کنید.

- برای کمک‌رسانی آماده باشید: برای همه گاهی پیش می‌آید که در محل‌کار احساس کنند آسیب‌پذیر هستند و نیاز به کمک دارند؛ مثلا در شروع پروژه‌ای جدید، وقتی طرح پروژه برای آنها ناآشناست و باید تعریف شود، یا زمانی‌که در میانه‌ی راه مشکلی جدی پیش می‌آید یا وقتی در مراحل انتهایی پروژه با مشکلی مواجه می‌شوند. در هریک از این شرایط سعی کنید از این لحظات حساس و دشوار پیش آمده برای همکاران خود آگاه باشید و به آنها کمک کنید.

شما باید پیش‌بینی کنید که چه زمانی وظیفه یا پروژه‌ای که همکاران شما مشغول کار روی آن هستند، ممکن است که به مشکل بربخورد و هرزمان که می‌توانید به آنها پیشنهاد کمک بدهید. دوستی با همکاران، تنها راه آگاهی از زمان‌های بروز این مشکلات نیست. شما مجبور نیستید که هر روز با آنها صحبت کنید تا متوجه شوید چه زمانی می‌توانند کارهای خود را به‌خوبی انجام دهند.

فقط کافی است که به روند انجام کارهای خود و طرح‌های بزرگی که کل گروه یا واحد شما انجام می‌دهد توجه داشته باشید و از آن به‌عنوان مبنایی برای آگاهی یافتن از مشکلات همکاران خود و کمک به آنها استفاده کنید. برای نمونه می‌توانید با برگزاری یک جلسه‌ی طوفان فکری اولیه یا کارکردن روی دسته‌ی اسلایدهایی که همکار شما مشغول کار روی آن است، پیش از اینکه او مشکل خود را مطرح کند، به او کمک کنید.

در این حالت نیز صرفا ارسال ایمیلی کوتاه کافی است:سلام [نام فرد موردنظر]، من می‌دانم که [موقعیت دشوار مربوط] رخ داده است. خوشحال می‌شوم که درخصوص این موضوع ملاقاتی با شما داشته باشم، البته اگر فرصت آن را داشته باشید. اگر هم نمی‌توانید مسئله‌ای نیست. فقط می‌خواستم بدانید که اگر به کمکی نیازی داشته باشید، می‌توانید به من مراجعه کنید.

- رویدادهای مهم را به‌یاد داشته باشید: مردم دوست دارند مورد توجه قرار بگیرند و فراموش نشوند. یکی از کارهای ساده‌ای که می‌توانید انجام دهید، علامت‌زدن تاریخ تولد همکاران‌تان روی تقویم است. اگر آنها برای شما کار می‌کنند یا نقش مهمی در محل‌کار دارند، بهتر است که کارت هدیه یا هدیه‌ای را برای روز تولد آنها تهیه کنید و یک هفته پیش از تاریخ تولد آنها را در تقویم خود علامت بزنید تا فرصت کافی برای تهیه‌ی هدیه داشته باشید. همین کار را برای سالگردهای کاری نیز انجام دهید تا به همکاران‌تان بگویید زمانی را که به شرکت وارد یا برای نخستین بار به گروه شما ملحق شده‌اند، گرامی می‌دارید.

حد و مرز دوستی با همکارنتان را رعایت کنید

انسان موجودی اجتماعی است و باید با اطرافیان خود رابطه داشته باشد تا ازطریق تعاملات و روابط اجتماعی، نیازهای مادی و عاطفی خود را برطرف کند. روابط موجود در محیط کار نیز از این قاعده مستثنی نیست و فردی که با همکاران خود روابطی قوی و گسترده برقرار کرده، بهتر می‌تواند درجهت رشد و پیشرفت حرکت کند و وظایف خود را به‌شکلی مطلوب انجام دهد ولی ازسوی دیگر، زیاده‌روی در ایجاد ارتباط با همکاران نیز مانند زیاده‌روی در هر کار دیگری زیان‌آور است. 

بنابراین ما باید بدانیم که چگونه می‌توانیم با همکاران خود رابطه‌ی مفید و سازنده‌ای برقرار کنیم که به رشد و موفقیت شغلی و حرفه‌ای ما کمک کند. همیشه داشتن دوستی که در زمان مواجهه با سختی‌ها و مشکلات کاری بتوانیم با او مشورت کنیم و از او کمک بخواهیم، بسیار مفید است.

ولی مسئله‌ی بدیهی دیگر این است که درگیرشدن در روابط اجتماعی بیش‌ازحد در محل‌کار نیز موجب می‌شود که نتوانیم کارهای زیادی انجام دهیم. درواقع یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش بهره وری (دست‌کم در سطح فردی)، حواس‌پرتی‌های ناشی از حضور همکاران در نزدیکی و مجاورت فرد است.

حد و حدود و مرزهای خودتان را مدیریت کنید. اطمینان حاصل کنید که برای خود حدومرزهای مشخصی دارید و آن‌ها را مدیریت می‌کنید. این درست است که همه ما دوستانی خوب و صمیمی در محیط کار می‌خواهیم؛ اما گاهی اوقات یک دوستی می‌تواند شغل ما را تحت تأثیر منفی قرار دهد.

به‌خصوص زمانی که یک دوست یا همکار وقت ما را بیش از حد به خود اختصاص می‌دهد و زمان کار و بازدهی شغلی ما را کاهش می‌دهد. اگر این مورد اتفاق افتاد، مهم است که شما حدومرزهای خودتان را قاطعانه حفظ کنید و بدانید چه مقدار زمان در روز می‌توانید به روابط اجتماعی خود با دیگران اختصاص دهید.

با همکاری که از او خوشتان نمی‌آید اینگونه کنار بیایید

گاهی اوقات پیش می‌آید شما با فردی همکار هستید که از او خوشتان نمی‌آید یا شما نمی‌توانید به‌آسانی با او ارتباط برقرار کنید. این مجوزی برای قطع ارتباط نیست، به خاطر کار خودتان هم که شده، ضروری است یک رابطه حرفه‌ای شغلی با این‌گونه افراد داشته باشید.

در این وضعیت تلاش کنید شخصیت طرف مقابل را بشناسید. این خوب است که شما واقع‌بینانه خودتان را در بهترین وضعیت برای برقراری ارتباط نمی‌بینید؛ اما می‌توانید اولین حرکت برای ایجاد و بهبود رابطه را با برقراری یک گفتگوی شغلی واقعی یا دعوت به صرف نهار کاری انجام دهید.

وقتی با این افراد گفتگو می‌کنید، سعی کنید گارد و ژست کاری نگیرید. خیلی راحت، روان و دوستانه برخورد کنید. سؤالاتی در مورد پس‌زمینه‌های فکری، علاقه‌مندی‌ها و موفقیت‌های قبلی‌شان بپرسید. به‌جای صرف انرژی در تفاوت‌ها و اختلاف نظرها، سعی کنید بر مشترکات خودتان با آن‌ها تمرکز کنید.

به خاطر داشته باشید همه روابط کاری نمی‌توانند کاملا دوستانه و صمیمی باشند اما شما باید اطمینان حاصل کنید که همه روابط شما با دیگران، حداقل برای محیط کار و رشد شغلی مناسب است. در مورد همکاران دیگران غیبت نکنید. غیبت یا بدگویی درباره همکاران دیگر یکی از تأثیرگذارترین مواردی است که روابط خوب را به نابودی می‌کشاند و حتی اعتماد دیگر اعضای گروه به شما را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

اگر شما احساس می‌کنید مشکلی با یک نفر در گروهتان دارید، به‌طور مستقیم با خود آن شخص در مورد چالش ایجادشده صحبت کنید. غیبت کردن و بدگویی درباره آن شخص پیش همکاران دیگر، نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه این وضعیت را تشدید می‌کند و می‌تواند سبب کینه و دشمنی بین شما بشود.

منبع: باشگاه خبرنگاران