یکی از مولفه های اساسی بلوغ عاطفی در فرد وجود صبر است. بسیاری از افراد به دلیل نبود این خصیصه در بزرگسالی دچار لطمات متعددی می شوند. صبر خصیصه ای است که با آموزش و کسب تجربه حاصل می شود و بهترین زمان پرورش آن نیز، زمان کودکی هر فردی است.
اگر می خواهید فرزندی صبور داشته باشید بهتر است از همین عنفوان کودکی دست به کار شوید و به او یاد بدهید که چگونه صبور باشد و آرامش درونی خود را حفظ کند.
برای تربیت فرزند صبور، تدابیر کارساز زیر را عملی کنید
الگوی صبر فرزندنتان باشید
به یاد داشته باشید فرزند شما کپی بردار خوبی است، او رفتارها و واکنش های شما را با دقت می بیند و در ذهن خود ذخیره شان می کند. اگر اولین واکنش شما به هر اتفاق ناخوشایندی، از دست دادن صبر و تحمل باشد او نیز آن را یاد گرفته و در شرایط مشابه مثل شما رفتار خواهد کرد. در واقع اگر شما به طور مکرر صبر و تحمل خود را از دست بدهید، یک رفتار منفی را تقویت می کنید و مجوز استفاده از آن را نیز برای فرزندتان صادر می کنید. پس در درجه اول، توصیه می کنیم خود، در شرایط دشوار آرام باشید و صبور. تمرین نفس کشیدن عمیق، اولین گام موفقیت شماست.
صبر را تمرین کنید
یادگیری صبر نیاز به تمرین دارد. والدین بهتر است در فرصت های مناسب و به بهانه های مختلف، آن را در بین اعضای خانواده به نمایش بگذارند. مثلا، با یک برنامه از پیش تعیین شده، صبر و تحمل را به صورت یک گفتگوی کوتاه با همسر، در حضور فرزندتان به نمایش بگذارید. مثلا،از همسرتان بخواهید در جواب، سوال شما که" آیا آشغال ها را بیرون گذاشته ای؟"، عکس العمل و پاسخی نداشته باشد. چند بار این سوال را تکرار کنید و پاسخی را نشنوید، بعد از فرزندتان بپرسید: به نظرت چرا پدر جواب نمی دهد؟ به نظرت چکار کنم تا او متوجه صدای من شود؛ دعوا راه بیندازم، دوباره صدایش کنم، سکوت کنم،و...تکرار این نمایش های تمرینی نه تنها باعث می شود که قدرت تحمل فرزندتان افزایش یابد بلکه او راه های مختلف پاسخدهی به شرایط را نیز یاد می گیرد و از بین آنها مناسب ترین را انتخاب می کند.
اجازه دهید کودک صبر را تجربه کند
بعضی از والدین به اشتباه تصور می کنند که پدر ومادر خوب بودن یعنی این که آنها نیاز فرزندشان را بلافاصله برطرف کنند، این در حالی است که به نظر روان شناسان، آنان بزرگترین اشتباه خود را در تربیت مرتکب می شوند. در راستای تربیت سالم و آموزش صبر، لازم و ضروری است که گاهی تامین حاجت فرزند به تعویق بیفتد؛یعنی این که والدین باید بلافاصله بعد از این که کودک خواسته اش را مطرح کرد، نیازش را برآورده نکنند. این رفتار باعث می شود که کودک نه تنها متوجه شود که والدینش صرفا برای برآوردن نیازهای او موجود نیستند و ارزشی فراتر از آن دارند بلکه یاد می گیرد که برای رسیدن به نتیجه، نیاز به فرصت دارد. مثلا، اگر در حال انجام کارهای شخصی تان هستید و فرزندتان در آن لحظه از شما بخواهد باطری اسباب بازی اش را عوض کنید؛ باید اجازه دهید دقایقی منتظر بماند؛ با احترام به او بگوئید: الان کار دارید و نمی توانید خواسته او را برآورده کنید، اما پس از 10 دقیقه تعویض باطری را حتما انجام خواهید داد.
برای آموزش صبر، گاهی اوقات فقط باید "منتظر" بمانید. انتظار کشیدن در مطب یک پزشک و یا ایستادن در یک صف و ... می تواند برای کودک مفید باشد
از طریق بازی وارد عمل شوید
به چالش کشیدن صبر و حوصله، یکی از روش های آموزش آن است. مثلا پازلی (کمی سخت باشد) را برای فرزندتان تهیه کنید و از او بخواهید او را درست کند؛ به او بگوئید در صورت موفقیت پاداش خوبی به او خواهید داد. تلاش فرزند و ممارست او برای حل آن پازل، می تواند شروعی برای افزایش صبر باشد. کاشتن گل و گیاه و یا بزرگ کردن یک حیوان خانگی هم، بهترین تمرین برای صبر می باشد چون کودک می آموزد با مراقبتی که همراه با صبر و حوصله است می تواند موجودی را پرورش دهد.
مهارت های انتظار را آموزش دهید
برای آموزش صبر، گاهی اوقات فقط باید "منتظر" بمانید. انتظار کشیدن در مطب یک پزشک و یا ایستادن در یک صف و ... می تواند برای کودک مفید باشد. در مدت انتظار سعی کنید فرزندتان را سرگرم کنید و توجه اش را به چیزی منعطف سازید تا گذشت زمان برای او کسل کننده نباشد. برای سرگرم کردن کودک بهتر است کتاب داستان یا رنگ آمیزی به همراه داشته باشید، یا از کودک بخواهید اشکال هندسی را که در اطراف می بیند برای شما نام ببرد و بشمارد و...
راه های بیان احساس را به او یاد دهید
گاهی کودکان به هنگام مواجه با یک مشکل، برآشفته و عصبی می شوند و احساسشان را با برخوردهای کلامی و فیزیکی نامناسبی بروز می دهند . در چنین شرایطی به فرزندتان یاد بدهید که با آرامش و بدون فریاد زدن و با استفاده از بیان و رفتار مناسب تری نیزمی تواند احساسش را بروز دهد. برای کسب نتیجه بهتر، توصیه می کنیم آزادی عمل و حق انتخاب به او بدهید، وقتی برای رسیدن به خواسته اش صبر و حوصله نشان داد، با مهربانی تشویقش کنید و بگوئید قدردان این رفتار خوب او هستید ولی اگر جیغ و فریاد کرد، به او توجه نکنید و بگوئید این رفتار او را ارزشمند نمی دانید و هرگز پاسخش نخواهید داد.
مفهوم زمان را توضیح دهید
یکی از مولفه های یادگیری صبر، درک زمان ومفهوم وقت است . کودک، زمان های قراردادی ما بزرگسالان را متوجه نمی شود. مثلا وقتی می گوئید: بابا ده دقیقه دیگر می آید، او درکی از این زمان ندارد و ممکن است چند دقیقه ای نگذشته دوباره سوالش را تکرار کند. برای تفهیم این مطلب، بهتر است زمان را با چیزهایی که قابل درک برای کودک هستند، بیان کنید مثلا به او بگوئید: وقتی برنامه کودک تمام شد، بابا به خانه می آید.
منبع: تبیان
