در گذشته مرز میان کار و زندگی شخصی تا حد زیادی مشخص بود، اما امروز گویا کار بر زندگی شخصی ما حمله ور شده و دیگر حفظ تعادل میان کار بیرون از خانه و زندگی شخصی براحتی امکان پذیر نیست.

? تعادل میان کار و زندگی

در گذشته مرز میان کار و زندگی شخصی تا حد زیادی مشخص بود، اما امروز گویا کار بر زندگی شخصی ما حمله ور شده و دیگر حفظ تعادل میان کار بیرون از خانه و زندگی شخصی براحتی امکان پذیر نیست.

در نگاه اول شاید این مساله مهم به نظر نرسد اما باید بدانیم زمانی که تعادل میان زندگی کاری و شخصی به هم می ریزد، سطح استرس ما افزایش می یابد. یعنی هم کار و هم زندگی صدمه می بینند. پس باید به نحوی کنترل و آرامش خودمان را حفظ کنیم.

همه ما می دانیم دست یافتن به تعادلی میان کار و زندگی در دنیای پرسرعت و آشفته امروز کار ساده ای نخواهد بود، اما هنوز هم ایجاد چنین تعادلی امری دست یافتنی است.

? با کار خود ازدواج کرده اید؟

شاید گذراندن ساعاتی طولانی در محل کار بخصوص زمانی که دنبال کسب ارتقای شغلی هستید برای شما وسوسه انگیز باشد. گاهی اوقات نیز اضافه کاری برای مخارج ضروری زندگی لازم است.

اما اگر شما بیشتر اوقات در حال کار کردن هستید، خوب است آگاه باشید که زندگی خانوادگی خود را در معرض خطری جدی قرار خواهید داد، چرا که صرف زمان زیاد در محل کار به جای خانه، موجب دلتنگی و ناراحتی اهل خانه و اوضاع آن می شود.

بد نیست عواقب عدم تعادل مناسب در زندگی و کار را بدانیم و نسبت به آن آگاه باشیم.

یکی از اولین اثرات مخرب این عدم تعادل، احساس خستگی است. زمانی که شما خسته هستید به طور قطع نمی توانید کارآمد باشید و به نحو عالی کار خود را انجام دهید، همین نکته ممکن است منجر به لطمات و خسارات جبران ناپذیری به کار و موقعیت شغلی شما نیز بشود.

همچنین در این شرایط زمان هایی را هم از دست خواهید داد؛ آن زمان هایی که باید با خانواده، عزیزان و دوستان خود بگذرانید. وقتی شما بیش از حد درگیر کار و مسائل کاری می شوید، به طور حتم وقایع و اتفاقات زندگی خانوادگی را فراموش می کنید و به تعبیری آنها را از دست خواهید داد. البته این مشکل به همین جا ختم نمی شود، بلکه بتدریج منجر به آسیب دیدن احساسات شما شده و حتی ممکن است روابط شما با عزیزانتان را نیز تحت تاثیر قرار داده و به آن لطمه وارد کند. خوب است بدانید که اگر همیشه به فکر خود باشید، ایجاد و حفظ روابط دوستانه هم بسیار سخت خواهد بود.

و اما یکی دیگر از آثار منفی پذیرفتن مسوولیت های کاری زیاد، می تواند انتظارات بیش از حد دیگران باشد. اگر شما همیشه ساعات اضافه کاری داشته باشید، به طور حتم مسوولیت های بیشتری نیز به شما داده خواهد شد که این مطلب خود منجر به نگرانی ها و چالش های بیشتر در زندگی کاری شما می شود.

تا زمانی که کار کردن ادامه دارد و باید شرایط و نیازهای کاری را در نظر گرفت و در کنار آن به زندگی شخصی خود نیز رسید، این چالش ها ادامه خواهد داشت. پس بد نیست نکاتی کلی را برای بهبود تعادل میان کار و زندگی خود در نظر بگیریم.

? فرصت های خود را بررسی کنید و زمانبندی مناسبی برای کار های مختلف در نظر بگیرید. برای این منظور یک هفته هر کاری را که انجام می دهید ـ چه کارهای مربوط به محیط شغلی و چه مسائل شخصی خودتان ـ بررسی کرده و در نظر بگیرید. پس از این مرحله خواهید توانست مسائل مهم و ضروری و مواردی را که موجب رضایت شما می شوند، تعیین کنید. در این موقعیت شاید بد نباشد اگر کارهایی که نمی توانید براحتی انجام دهید یا از انجام آنها لذتی نمی برید را از برنامه حذف کرده یا برای انجامشان از دوستان و همکاران خود کمک بگیرید.

? شاید بد نباشد با کارفرمای خود صحبت کنید و درباره انعطاف پذیری ساعات کاری پیشنهادهایی بدهید. همه ما اگر بتوانیم کنترل بیشتری بر ساعات خود داشته باشیم، استرسمان کمتر خواهد شد.

? باز هم فایده قدرت «نه» گفتن را مطرح کنیم. چه همکارتان از شما تقاضای انجام کاری اضافه را داشته باشد، چه معلم کودکتان از شما کاری بخواهد، به یاد داشته باشید که کاملا طبیعی خواهد بود اگر با احترام به او نه بگویید.

شما وقتی انجام این گونه کارها را ـ که فقط به خاطر احساس گناه یا اجبار انجام می دهید ـ رها می کنید، فضا و زمان بیشتری برای فعالیت های معنی دار و ارضاکننده خود پیدا خواهید کرد.

? کار را برای محل کار بگذارید. با وجود انواع فناوری های مدرن و پیشرفته امروزی که می توان هر لحظه با هر کسی و تقریبا از هر مکانی ارتباط برقرار کرد، ممکن است هیچ مرزی میان کار با خانه و خانواده وجود نداشته باشد، مگر این که خودتان آن را ایجاد کنید.

پس خوب است آگاهانه تصمیم گیری کنید که زمان کار را از فرصت های شخصی خود جدا کنید. به عنوان مثال می توانید وقتی که در کنار خانواده هستید، تلفن همراه را خاموش کرده و رایانه شخصی خود را کنار بگذارید.

? زمان خود را مدیریت کرده و وظایف کاری و خانوادگی خود را کارآمد و برنامه ریزی مفید کنید.

یک برنامه روزانه از کارهایی که قرار است انجام دهید، آماده کنید. در نهایت کارهایی که باید انجام شود را انجام داده و سایر کارها را رها کنید.

? از پشتیبانی و حمایت کافی و لازم برخوردار باشید. در محل کار با همکارانی که می توانند به شما کمک کنند، همراه شوید.

بر عکس این مطلب نیز درست است، هنگامی که در سفرهای کاری هستید یا مجبور به اضافه کاری می شوید از دوستان و اقوام مورد اعتماد بخواهید تا در امور خانه به شما کمک کنند.

? خودتان را فراموش نکنید. غذاهای سالم و مقوی خورده و ورزش مرتب و خواب کافی را نیز از یاد نبرید. هر روز زمانی خاص را برای انجام فعالیتی که از آن لذت می برید اختصاص دهید؛ کاری مانند کتاب خواندن و حتی بهتر از این، فعالیت هایی را برگزینید که می توانید با همسر، خانواده یا دوستان خود انجام دهید، مانند پیاده روی و...

به هر حال باید بتوان تعادلی میان کار و زندگی شخصی ایجاد کرد تا سلامت روحی و جسمی ما هم تامین شود.